Het begon met een mussenkast, maar nu bloeit de hele buurt
In een rustige straat in Leiden begon het allemaal met een paar mussenkasten. Katja Jordanova en een klein groepje buurtbewoners wilden iets doen voor de vogels in hun wijk. Dat is inmiddels zo’n vijftien jaar geleden — en het was pas het begin van een ware vergroeningsexpeditie door de stad.
Vandaag de dag is Katja een van de drijvende krachten achter talloze groene buurtprojecten: van boomspiegels vol bloemen tot schoolpleinen die veranderen in mini-oases voor kinderen én dieren.
Groene actie begint bij jezelf (en een beetje subsidie)
Katja’s geheim? Niet alleen groene vingers, maar ook ervaring met het aanvragen van subsidies. Daardoor kon ze keer op keer plantjes aanschaffen, materialen inkopen of samenwerken met de gemeente. Zo werden stoepen met genoeg ruimte verrijkt met vergrootte boomspiegels, en had Katja geregeld overleg met de groenbeheerafdeling en herinrichtingsplanners van de gemeente.
Kinderen in het groen
Veel van Katja’s projecten hebben een educatief tintje. Denk aan een bijenlint met zelfgemaakte insectenhotels van resthout — gemaakt door een buurtgenoot. Kinderen mochten hun eigen hotel in de tuin plaatsen, en leerden met herkenningskaarten bijensoorten ontdekken.
Ook het vergroenen van schoolpleinen kreeg aandacht. Er kwamen zelfs egelhuizen, waarvan er eentje een succesverhaal werd: een moeder egel trok erin en kreeg vier jongen! In een andere buurt kwam een Tiny Forest mét buitenleslokaal, waar kinderen les krijgen in een minibos. Elk kind kreeg daar zelfs z’n eigen boom. Hoe mooi is dat?
Niet alles gaat vanzelf
Natuurlijk kent elk groeiproces z’n struikelstenen. Zoals de gierzwaluwentil waar uiteindelijk spreeuwen en mussen introkken — ook gezellig, maar de gierzwaluwen bleven uit. Of de boomspiegels die eerst met veel liefde waren aangeplant, maar vervolgens werden weggeschoffeld door een onderhoudsploeg van de gemeente. Gelukkig bleef Katja in gesprek, en is er inmiddels meer begrip én betere afstemming.
Zelf is ze zo bevlogen geraakt, dat ze haar onderzoeksbaan heeft ingeruild voor het vergroenen van buurten. Nu werkt ze voor een milieueducatief centrum én als zelfstandige.
De slimme regenton
Een favoriet voorbeeld van Katja? De circulaire StadsTon: een supercompacte regenton die precies past in een smalle geveltuin (even breed als een stoeptegel!), gemaakt van gerecycled materiaal. Perfect voor wie groen wil toevoegen zonder ruimte te verliezen.
Katja’s gouden tip
“Plan vaste onderhoudsmomenten in. Wij doen dat elke maand op zondagochtend, gewoon één of twee uurtjes met de buurt. En probeer het luchtig te houden. Niet te veel over ‘duurzaamheid’ en ‘biodiversiteit’, daar haken mensen soms op af. Vertel liever: ‘De volgende keer dat je je huis uitloopt, zie je bloemen en hoor je vogels in plaats van een betonnen stoep die 60 graden wordt in de zon.’ Dat spreekt wél aan.”
In Leiden is inmiddels een laagdrempelig platform waar je terecht kunt met groene vragen. En voor wie helemaal los wil gaan met plantjes ruilen is er zelfs een ruilapp. Kortom: de stad vergroenen? Katja laat zien hoe het kan — stap voor stap, samen met je buurt.
