Waarschijnlijk is het de oudste guerrilla gardening actie die er is: de natuur een handje helpen door zaden van mooie bloemen mee te nemen en uit te strooien op kale grond. Vooral een zonnebloem doet het erg goed. De paar zaden die je in een boomspiegel plant zorgen een paar maanden later voor een gele oase.
Laten we maar gelijk met de deur in huis vallen: er is niet één juiste manier om zaadjes te planten. Er zijn ontzettend veel bloemen en planten en iedere plant heeft zijn eigen maniertjes. De verschillen in grootte, vorm en structuur van de zaadjes vertalen zich naar de beste manier om te zaaien. Er is dus heel veel te leren over zaaien. Maar, laat je hierdoor niet afschrikken! Oefening baart kunst, en we hebben een aantal handige tips voor je die je helpen bij het kweken van een prachtige bij-vriendelijke bloemenzee.
Planten hebben een natuurlijke bloeiperiode, die vaak over enkele maanden verspreid is. Verdeel je zaadjes over bijvoorbeeld drie zaaiperiodes, dan kun je drie keer zo lang van het resultaat genieten! Zorg er dus voor dat er altijd wat te strooien in je jaszak zit.
Tip! Zaaien kan ook in de herfst! Kijk maar naar de natuur: veel bloemen en bomen laten in de herfst hun zaden los. De beste zaaitijd is tijdens de natuurlijke zaadval van de plant.
Lees voordat je op pad gaat eerst wat je zaden nodig hebben aan vocht en zon en probeer de plek die je kiest daarop af te stemmen.
Ga op zoek naar kale aarde. Kijk voor je zaait naar de grond. Te hard? Dan kan je zaadje zich moeilijk nestelen. Een té harde ondergrond (denk aan de grond onder een verwijderde stoeptegel) kun je dus best een beetje losmaken. Te drassig? Je zaadje stroomt met de volgende bui zo de goot in.
Let op concurrenten. Gras en ander ‘onkruid’ verwijder je het beste om jouw zaadjes een kans te geven. Brandnetels zijn bijvoorbeeld flinke woekeraars; grote kans dat jouw zaadje zich in het brandnetelbos geen weg naar boven weet te groeien. Vaak is er aan de randen van struiken weer wél plek voor bloemen.
Zaadjes hoeven niet zo diep de grond in. Zaai op een diepte van ongeveer anderhalf tot twee keer het formaat van het zaadje. En dat betekent voor mini-zaden zoals die van de klaproos dat ze echt maar twee milimeter onder de aarde gaan. Je kunt dit soort zaden mengen met wat zand en dan uitstrooien.
In jouw guerrilla-buurttuin kun je hier meer aandacht aan besteden dan wanneer je gaat wildzaaien. De natuur is namelijk zeer intelligent en kent de regels van voortplanting heel goed. Je hoeft dus niet met een liniaal op pad te gaan.
Tip! Neem voor wat grotere zaden een scherp stokje mee om gaatjes in de grond te prikken, een potlood werkt bijvoorbeeld heel goed!
Die liniaal kun je sowieso thuislaten, want ook voor de afstand tussen de zaadjes nemen we de natuur als voorbeeld. Ooit weleens een kaarsrecht rijtje klaprozen in de berm zien staan? Nee dus. Je hoeft niet nauwkeurig af te meten waar je zaadjes precies de grond in gaan. Een handje zaadjes kun je het best soepeltjes in de breedte werpen – zo krijg je een natuurlijk effect én creëer je tussen de zaadjes voldoende ruimte voor groei. Trouwens, als je wildzaait heb je niet eens tíjd voor zo’n meting. Je werpt in het voorbijgaan vlot wat zaadjes opzij en klaar!
Zaden hebben al flink wat voedingsstoffen bij zich zodat ze kunnen ontkiemen. Regen helpt, maar je kunt ook best af en toe met een gieter water langsgaan. Let op dat je sproeit en geen dikke straal water geeft. Anders kunnen de zaden wegspoelen of wegzakken en zullen ze eerder gaan rotten dan bloeien.
Wil je graag weten welk groen sprietje er boven de grond uitkomt in je guerrillatuin? Zorg er dan voor dat je jouw gezaaide grond markeert. Zo voorkom je dat je wilde-bloemen-zaailingen verwart met je komkommer en aubergine. Veel bloemen en kruiden kun je trouwens prima gebruiken in de keuken, is nog lekker en gezond ook.
Markeren doe je natuurlijk niet als je wildzaait. Wel kun je een mentale notitie maken. Steeds als je langsloopt of fietst check je even hoe het met ‘jouw’ zaadjes gaat!
Het is niet noodzakelijk, maar je kunt nóg iets doen voor je zaden. Door ze voor je gaat zaaien een nacht in warm water te laten weken, help je het zaadje om makkelijker te ontkiemen. Dit proces heet scarificeren. In de wilde natuur gebeurt dit door vorst gevolgd door dooi, of doordat een vogel het zaadje opeet en uitpoept. De natuurlijke beschermlaag van het zaadje wordt opengebroken en er ontstaat een litteken (scar). Hierdoor kan het zaadje in het voorjaar makkelijker ontkiemen. Neem van ons aan: het is niet nodig om een vogel na te bootsen. Je zaden een nachtje in warm water laten weken heeft hetzelfde effect. Zaai ze daarna snel.
Tip! Zie je keuken als een bron van zaden. Wist je dat het zaad van tomaten of paprika makkelijk opkomt?
Marjolein uit Utrecht: “Als je zaad van stokrozen zoekt: de herfst is hét moment om de zaden van de plant te halen. Ze staan door de hele stad dus je kunt er honderden gratis krijgen. Dus zoek een stokroos die een mooie kleur heeft/had, en pluk de ronde zaaddozen van de plant. Binnenin zitten de zaden.”
Ja, ook na het zaaien is er tijd nodig voordat je bloempjes zich zullen laten zien. De ene soort is natuurlijk sneller dan de ander. Juist tijdens dit wachten is het superleuk om de groei goed in de gaten te houden. Als je fotootjes maakt van het proces zul je zien hoe je zaadjes zich ontwikkelen. Des te leuker is de dag dat ineens de bloem tevoorschijn komt!
Eenjarige bloemen
Veel van de bloemen die goed zijn voor bijen en vlinders zijn eenjarig. Dat betekent dat ze één jaar bloeien, vervolgens zichzelf weer uitzaaien en dan afsterven. Het volgende jaar groeit er een compleet nieuwe plant.
Veel eenjarige bloemen kun je vanaf half april buiten zaaien. Met soorten die niet tegen vorst kunnen, wacht je het best tot half mei. Veel wilde bloemen kun je prima aan het einde van de zomer zaaien – de tijd van het jaar dat de plant het zelf ook doet. Ze zullen dan als kleine plantjes overwinteren en in het voorjaar vroeg bloeien. Denk bijvoorbeeld aan bolderik, kamille, klaproos, korenbloem. Toevallig bloemen die wij verkopen in onze zaadjespakketten 🙂
Twee- of meerjarige bloemen
Twee- of meerjarige bloemen bloeien pas vanaf het tweede jaar, waarbij meerjarige planten soms zelfs pas in het derde of vierde jaar tot bloei kunnen komen. Deze soorten kun je dus met gemak in de zomer zaaien. Het jaar erop is de kans groot dat je eer ziet van je werk! Voorbeelden van tweejarige bloemen: stokroos, vingerhoedskruid, middelste teunisbloem. Meerjarig zijn onder andere margriet, madeliefje, rode klaver, dropplant en rode zonnehoed.
Tot slot
Vergeet tot slot het volgende niet: zelfs als je alle tips ter harte hebt genomen kan het nóg gebeuren dat je bloemen niet opkomen. Dit hoort erbij! De natuur heeft zo haar eigenaardigheden… Ook al zorgen wij voor de perfecte basisomstandigheden, de balans tussen zuurstof, vocht en warmte is een fragiele. Wij hebben nu eenmaal niet alles in de hand.
Hoe dan ook: je hebt je best gedaan! Blijf positief en verwacht een verrassing… je weet het nooit met die zaadjes!
