Wij zijn fan van tuintjes rond bomen – in de ‘boomspiegel’. Zo’n boomspiegel is per slot van rekening vaak kale grond. En als al die kale stukken nu eens vol bloemen en struiken staan dan is er superveel meer groen in de buurt. Maar bomen in boomspiegels hebben zwaar. Rond hun wortels een tuintje aanleggen kan ze beschadigen of zelfs laten afsterven! Dus hier wat tips voor als je met liefde voor de boom een tuintje wilt aanleggen.
Als je wel eens een tuintje in een boomspiegel hebt aangelegd weet je twee dingen: de grond is erg droog en compact. Doordat de bomen in zo’n klein stukje grond staan, kunnen ze maar weinig regenwater ‘vangen’. Voeten lopen of rennen over de wortels heen en soms pletten ook auto’s en zelfs vrachtwagens (!) de grond. En in de winter is er kans op een lading zout als de gemeente straten ijsvrij probeert te maken. Dat is allemaal stress waar bomen in een boomspiegel mee te maken hebben. Probeer daar maar eens goed bij te blijven groeien!
We pakken het tuintje bij een boom dus met TLC aan!
Boomwortels
Wees voorzichtig met het bedekken van de boomwortels. De wortels van de boom hebben zuurstof nodig. Teveel aarde bovenop de wortels is als een soort ‘deken’, de wortels krijgen dan te weinig zuurstof. Als de wortels afsterven sterft ook de boom.
Als je graaft in de boomspiegel, doe dit dan voorzichtig. Neem het liefst een schep mee die niet al te scherp is zodat je het per ongeluk doorsnijden van wortels voorkomt. Een boom kan het hebben om enkele kleinere wortels te verliezen, maar zorg ervoor dat je wortels die groter zijn dan 2 cm doorsnede zeker laat zitten.
Graaf niet te diep. Onder een boomspiegel kunnen elektriciteitskabels liggen, rioolpijpen etc. Als je weerstand voelt bij het graven, kijk dan eerst wat het is voordat je verder graaft.
De grond verbeteren
Dit kun je doen om de grond te verbeteren en de boomwortels te sparen:
- Is er zout gestrooid? Zorg ervoor dat je de boomspiegel in het voorjaar met veel water ‘doorspoelt’.
- De grond kun je voorzichtig losmaken. Ga daarbij niet te diep, 1 tot 2 cm. De meeste wortels van een boom liggen aan de oppervlakte, dus doe dit voorzichtig. Meer lezen.
- Meng ieder jaar een dunne laag compost (zo’n 1 cm) door de bovenste laag grond.
- Je kunt een wat dikkere laag mulch (half verteerde bladeren, gehakseld gras of planten die je hebt gewied) toevoegen, tot zo’n 5 cm. Dit zorgt ervoor dat onkruid geen kans krijgt en verbetert de bodem. Ook zorgt dit voor het beter vasthouden van vocht. Je kunt gaandeweg het jaar steeds opnieuw mulch toevoegen want dit verteert steeds.
Houd de basis van de boomstam vrij
Een boom houdt er niet van om aan de basis van de boomstam bedekt te worden. Je hebt kans dat de bast dan gaat rotten waardoor de boom bevattelijk wordt voor ongedierte en ziekte. Dus als je de grond ophoogt verhoog dan niet direct rond de boom.
Wat je ook kunt doen is een beschermende ‘hoes’ rond de boom maken om aarde en bast met een luchtlaag van elkaar te scheiden.
Boomwortelsparende planten
Als je bij de keuze van je planten de boomwortels wilt sparen kun je de onderstaande tips gebruiken. Een ‘gemiddelde’ boomspiegel is droog en schaduwrijk. Voor een tuintje dat lekker door blijft groeien moet je hier in de keuze van je planten rekening mee houden.
- Zaai (bijen)bloemen. Dat zaaien doe je ondiep en de wortels zoeken hun weg tussen de boomwortels zonder deze te beschadigen.
- Bloembollen. Ook om deze te planten hoef je geen megagroot plantgat te graven. In het voorjaar is er nog geen blad aan de boom en krijgt de boomspiegel meer zon. We zien vaak dat de crocus en narcissen het goed doen.
- Een bodembedekker wortelt vaak ondiep. Bijvoorbeeld de maagdenpalm.
- Kruiden en struiken kunnen best, als je ze makkelijk kunt planten zonder wortels te beschadigen. Zet ze niet te dicht bij de boomstam.
Meer lezen
- Wat is een boomspiegel? Over de wortels van de boom en hoe diep je kunt graven.
- Beplanting van boomspiegels. Uitvoerig en zeer informatief document van de Universiteit Wageningen.
- Street bed care. Brooklyn Botanic Gardens. Vanuit zorg voor de boom geschreven kijk op boomspiegeltuinen.
Heb je zelf ervaringen met een tuin in een boomspiegel die je met ons wilt delen? Graag!
Sinds 2012 bestaat er de boomtuinadoptie mogelijkheid in Amsterdam Zuid.
Goede informatie!
Om mensen te helpen met het aanleggen van zo’n tuintje hebben we een informatieve website gemaakt https://www.buurtboomtuin.nl/ Daarop staat praktijkervaring van de werkgroep boomtuinadoptie, bestaande uit tuinierders die vaak al jaren meer dan 10 boomtuin en onderhouden. Er staat ook een handige plantenkeuze app op.
Via die website kun je advies krijgen bij het starten.
Er zijn nog meer mogelijkheden om een boomtuin te maken, dan direct in de boom spiegel te planten. Sommige oudere bomen hebben zulke doorwortelde boomspiegels, dat we wat anders hebben bedacht.
Super Lilian, dank voor je reactie!
Wat is het andere dat jullie hebben bedacht voor de oudere bomen? Ik ben erg benieuwd maar vind het niet op de site (of kijk verkeerd??).
🙂
Wij willen graag een boomtuintje aanleggen. De grond zit alleen vol met wortels, echt geen doorkomen aan. We willen daarom de randen ophogen. Paaltjes in de grond slaan voor een houten bak is niet te doen. Ook zitten sommige wortels strak tegen de stoeprand aan, dus daar kan ook niks de grond in. Heeft u tips om de rand van het boomtuintje te verhogen?
Hoi Paulien, je kunt beter niet veel ophogen. Dus is het toch een kwestie van bekijken wat je kunt doen om op een andere manier ruimte te maken.
Mijn tips zouden zijn:
1) bakken. Lilian heeft hiervoor een geweldige oplossing! Zie de pagina: https://nmtzuid.nl/project/boomtuinbak/. Potten kan eventueel ook, maar dan moet je het wel bijhouden om te zorgen dat er geen rommel tussen komt.
2) kijk of je stoeptegels langs de rand zou kunnen oplichten.
3) zaadjes planten. Er zijn zaden die je weinig hoeft te bedekken met aarde en / of die makkelijk hun weg vinden in ‘kieren’. De stokroos bv zie ik tussen stoeptegels opkomen, die zal ook wel tussen boomwortels opkomen.
Hoop dat je hier wat aan hebt!
We hebben een pagina aangemaakt op https://NMT Tzuid.nl/boomtuinbak
Wij knappen in de straat elk voorjaar de boomspiegels op in het kader van het zgn. Opzoomeren, zoals dat heet in Rotterdam. Het waardeert de omgeving erg op. Wel hebben we afrasteringen moeten plaatsen rond de tuintjes van de bomen aangezien deze ook een aantrekkingskracht uitoefenen op honden.
Hoi Natalie, wat tof dat jullie dit ieder jaar doen. Zou je het leuk vinden als ik een keer langskom voor een interview, zodat we met jullie verhaal (en natuurlijk foto’s!) meer mensen kunnen inspireren?
Bedankt voor het delen van de tips om een boomtuintje aan te leggen. Ik ben ook van plan om dit te doen in mijn voortuin, omdat deze nu erg kaal is en wel wat meer groen mag hebben. Ik ga erop letten dat de wortels van mijn bestaande boom niet beschadigd worden en dat deze genoeg zuurstof krijgen.