De dagkoekoeksbloem is een inheemse dieproze gekleurde bloem. Hij doet niet moeilijk en is daarom ideaal om in te zetten tijdens jouw guerrilla gardening! De dagkoekoeksbloem groeit goed in zowel de zon als in de (half)schaduw, kan in verschillende grondsoorten goed groeien, en vereist weinig onderhoud.
Dagkoekoeksbloem
Silene dioica
De dagkoekoeksbloem is lid van de anjerfamilie. Dat zie je terug in de vertakte bloeistengels en de vorm van de dieproze bloemen. Deze bloeien overdag, zoals de naam al verklapt. Dit in tegenstelling tot de witte bloemen van de avondkoekoeksbloem. Er komen bastaarden (kruisingen) voor tussen deze twee soorten, met meestal lichtroze bloemen.
De dagkoekoeksbloem is in Nederland algemeen, behalve in zeekleigebieden als Zeeland, Groningen, Friesland en de Waddeneilanden. Je komt hem zelfs tegen in parken en de soort heeft zich ook uitgezaaid in plantsoenen in een stedelijke omgeving.
De dagkoekoeksbloem groeit vaak aan de rand van bospaden, in de berm, op dijken en langs sloten.
De plant heeft mooie licht- tot donkergroene eironde bladeren met opvallende nerven en een lancetvormige punt.
Bijzonder is dat de plant óf mannelijke óf vrouwelijke bloemen heeft. Dit noem je tweehuizig, wat de betekenis is van dioica in de Latijnse benaming. Je kunt de mannelijke en vrouwelijke planten gemakkelijk uit elkaar houden door het verschil in de kelkvorm. De kelk is het gedeelte dat je direct onder de roze bloemblaadjes ziet en dat een bruinpaarse kleur heeft.
Kelken van de mannelijke bloemen zijn slank en hebben tien nerven in de lengterichting. De kelken van de vrouwelijke bloemen zijn rond en hebben twintig nerven.
De dagkoekoeksbloem heeft korte wortelstokken waaraan nieuwe planten groeien. Door deze wijze van vermeerderen maakt de plant vaak een wat bossige indruk. Dat is wat hem zo geschikt maakt als blikvanger in geveltuinen en boomspiegels.
Is de plant mannelijk, dan zijn ook alle nieuwe planten die vanuit de wortelstok ontspruiten mannelijk. Idem voor de vrouwelijke planten.
De dagkoekoeksbloem heeft alleen maar pluspunten:
+ Hij bloeit uitbundig met dieproze bloemen van het voorjaar tot de herfst. In een zachte winter blijft hij gewoon doorbloeien.
+ Hij is zowel in de zon als in de (half)schaduw in zijn element.
+ Hij doet niet moeilijk over de grond waarin hij het liefste staat, zowel zand als klei en alles daartussen is geschikt. Alleen voor zeeklei haalt de dagkoekoeksbloem zijn neus op.
+ Als hij mag kiezen, vestigt de dagkoekoeksbloem zich graag in een vochtige omgeving. Na een periode van droogte herstelt hij zich echter goed.
+ Hij is tweejarig maar komt vaak na het tweede jaar weer in bloei. Dus hij gedraagt zich als een vaste plant. Daarbij zaait hij zich gemakkelijk uit, zodat je elk jaar verzekerd bent van bloeiende planten.
+ Het eerste jaar is het een mooie lichtgroene, niet te hoge plant, die vaak na de zomer alsnog gaat bloeien.
+ Verwijder je de uitgebloeide bloemstengels, dan blíjft hij doorbloeien.
+ Hij laat zich goed combineren met andere planten. De bloeistengels nemen weinig ruimte in en weven zich mooi door andere planten heen.
+ Aan de uitgebloeide stengels zitten zaaddozen die zeer decoratief zijn in de herfst en wintermaanden, waarin er verder vaak weinig te zien is in je (gevel)tuin. Deze worden door insecten gebruikt als schuilplaats.
Kortom, de dagkoekoeksbloem vormt bijna jaarrond een vrolijke noot in elke tuin!
Oké, twee kleine minpunten dan:
– De dagkoekoeksbloem heeft geen grote aantrekkingskracht op wilde bijen. Er vliegen wel wat hommel- en vlindersoorten op. De bestuiving vindt grotendeels plaats door nachtvlinders die ook overdag vliegen. Diverse soorten nachtvlinders en andere insecten hebben de dagkoekoeksbloem nodig voor het afzetten van hun eitjes. En zo is dit minpunt toch een pluspunt.
– Als de vegetatie in de geveltuin of onder je boomspiegel te dicht groeit, verdwijnt de dagkoekoeksbloem. Hij hoeft dan wel niet per se in het zonnetje te staan, verlicht wordt hij wel graag.
Er zijn verschillende verklaringen voor de naam van de dagkoekoeksbloem. De eerste is dat deze zijn naam eraan te danken heeft dat het moment waarop hij begint te bloeien, eind april, samenvalt met de terugkeer van de koekoek in ons land.
Meer aannemelijk is dat de naamgeving ermee te maken heeft dat zogenaamde schuim- of spuugbeestjes parasiteren op de dagkoekoeksbloem. Dit zijn cicaden die sap van de plant tappen. Ze zitten ook vaak in lavendel. De planten kunnen dit wel hebben.
Schuimbeestjes verstoppen zich in een bolletje schuim dat eruit ziet als speeksel. Vroeger dacht men dat de koekoek op de plant spuugde en werd dit koekoeksspog genoemd. De Latijnse naam silene is waarschijnlijk afgeleid van het Griekse sialon dat speeksel betekent.
Omdat de koekoek in de middeleeuwen in verband werd gebracht met de duivel, is er lang een negatief bijgeloof aan de dagkoekoeksbloem blijven kleven. Als je de bloemen plukte, zou degene aan wie je ze gaf een vroege dood sterven. Gelukkig zijn de middeleeuwen al lang verleden tijd en kun je de bloemstelen gerust op vaas zetten. Want ook daar doen ze het goed!
Blog door Jojo.
Heb je een opmerking of een vraag? Laat het ons hieronder weten.
Zie ook ons eerdere blog waarin Jenny schrijft over haar ervaringen met de dagkoekoeksbloem.
